Γράφει η Φλώρα Μυρσαλιώτου*

Μέντορας Ψυχολόγος Καποδιστριακού Πανεπιστημίου- MA/Med/PSGRT/BA

Η αυτοπραγμάτωση είναι η διαδικασία ή το αποτέλεσμα του  αυτοπραγματώνομαι, η πραγματοποίηση των πνευματικών, ψυχικών και σωματικών δυνατοτήτων του ανθρώπου, καθώς και η αίσθηση της πληρότητας -εσωτερική ισορροπία- που δημιουργείται ως ακόλουθο, η πραγματοποίηση των ονείρων μας.

Η ανθρωπιστική σχολή της ψυχολογίας εστιάζει στη συνείδηση, στη δύναμη της θέλησης και στην αποφασιστικότητα των ανθρώπων. O άνθρωπος είναι «φύσει καλός», διαθέτει από μόνος του την ικανότητα για προσωπική ανάπτυξη και αυτοπραγμάτωση γιατί είναι ένα ον κοινωνικό, λογικό και ρεαλιστικό και προσπαθεί να κατανοήσει τη συμπεριφορά από την άποψη του ίδιου του ατόμου που από τη στιγμή της γέννησης του αντιλαμβάνεται την εμπειρία του ως πραγματικότητα.

Ο άνθρωπος γεννιέται, ζει και αναπόφευκτα μια μέρα πεθαίνει. Με αυτή τη σειρά το άτομο με τον ερχομό του ως παιδί, εκπληρώνει την επιθυμία ενός ή και των δύο γονέων του και είναι «υπαίτιο» για το αίσθημα της ευτυχίας που βιώνουν οι γονείς του και το αίσθημα της χαράς των γύρω του, συγγενών και φίλων, με τη γέννησή του και την ύπαρξή του. Ζει όμως με τελικό στόχο, να γίνει το ίδιο ευτυχισμένο και να τελειοποιήσει όσο είναι εφικτό τον εαυτό του μέχρι να πεθάνει. Για τους περισσότερους γονείς αυτό είναι και το επιθυμητό.

Είναι σίγουρο πως οι γονείς θα κάνουν τα πάντα, ώστε να ικανοποιήσουν και αυτό το θέλω τους, «τα πάντα» όμως εξαρτώνται από αυτό που οι ίδιοι αντιλαμβάνονται σαν ευτυχία στην ενηλικίωσή τους και τα δικά τους βιώματα. Πόσο εύκολα μπορούμε να αντιληφθούμε πως το άτομο από τη γέννηση έως το θάνατο θα αλλάξει και ίσως να διαφέρει κατά πολύ από εμάς και πόσο εύκολο είναι τελικά να περάσουμε από το εγώ στο εμείς; Το μυστικό βρίσκεται στην ολοκλήρωση του «εγώ» μας, στην ολοκληρωμένη ταυτότητά μας.

Το παιδί μας θα αναρωτηθεί, θα ψάξει, θα μάθει, θα αμφισβητήσει ίσως ό,τι του έχουμε διδάξει, ώστε να μπορέσει να αντιληφθεί σε βάθος τη δική του πραγματικότητα, όπως όταν του απαγορεύουμε να βάζει αντικείμενα που έχουν πέσει κάτω στο στόμα, αλλά αυτό συνεχίζει και το κάνει για να μπορέσει να αντιληφθεί τι είναι αυτό το αντικείμενο, αν του είναι χρήσιμο ή όχι. Σύμφωνα με το χώρο και το χρόνο που θα ζήσει,  θα «πειραματιστεί» για να έρθει σε επαφή με τα δικά του θέλω και τις δικές του ανάγκες, να μπορέσει να περάσει και το ίδιο από το εγώ στο εμείς. Θα συμβαδίσει με τη δική του εποχή και θα απορρίψει ό,τι πλέον δεν μπορεί να έχει εφαρμογή στη δική του πραγματικότητα. Θα επαναπροσδιορίσει τις αξίες του. Θα συμπεριλάβει το διαφορετικό στον κόσμο, θα μάθει πως είναι επιτρεπτό να κάνει λάθη και να διερευνά τα λάθη των άλλων και πως η διαφορετικότητα της πρώτης κοινωνίας μέσα στην οποία έζησε σαν παιδί και στην κοινωνία που θα φτιάξει το ίδιο μεγαλώνοντας, είναι επιτρεπτή από τον ίδιο του τον εαυτό και από τα νέα μέλη των ομάδων στις οποίες ανήκει.

Στην ανθρωπιστική ψυχολογία λοιπόν, αναγνωρίζεται ως θεμελιώδη τάση του ανθρώπινου οργανισμού η έμφυτη τάση για πραγμάτωση. Το άτομο δεν αντιδρά παθητικά στο περιβάλλον, αλλά προχωράει με σκοπό και κινητήρια δύναμη να πραγματωθεί, να διατηρήσει και να επεκτείνει την εμπειρία του με σκοπό να μεταβεί από την εξάρτηση στην ανεξαρτησία, σε μια διαδικασία αλλαγής και ελεύθερης έκφρασης. Αναγνωρίζεται επίσης και η έμφυτη τάση του ανθρώπου προς την υγεία. Η πυραμίδα του Μάσλοου ξεκινώντας από τις πιο βασικές και βιολογικές ανάγκες και φτάνοντας στην κορυφή της με τις πιο «ανώτερες», όπως οι ανάγκες αυτοπραγμάτωσης, ιεραρχεί αυτή την διαδικασία ικανοποίησης των αναγκών μας.

Ο ρόλος του γονέα εκτός από το να παρέχει τις βασικές ανάγκες του παιδιού ώστε αυτό να μπορέσει να αναπτυχθεί σωματικά, είναι να του δώσει όσα περισσότερα ερεθίσματα μπορεί, ώστε το ίδιο να μπορέσει να ολοκληρώσει τη δική του αίσθηση πραγματικότητας και να αναπτυχθεί πνευματικά μέσω της εκπαίδευσης  και των δασκάλων που θα καλωσορίσουν στη ζωή του και ψυχικά μέσω των θετικών αλλά και αρνητικών συναισθημάτων που θα πάρει μέσω της επικοινωνίας με το οικογενειακό αλλά και σχολικό περιβάλλον του.

Ως βιολογικός οργανισμός, κανείς δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς τροφή και νερό, ομοίως δεν μπορεί να αναπτυχθεί ως ψυχολογικός οργανισμός χωρίς την ικανοποίηση και των άλλων αναγκών. Καλούμαστε να αναγνωρίσουμε μια παρώθηση που δεν βασίζεται στην ανεπάρκεια και που συχνά περιλαμβάνει την αύξηση της έντασης-παρώθηση που εκφράζεται μέσα από τη δημιουργικότητα των ανθρώπων και την πραγμάτωση του δυναμικού τους, ως ένα ταξίδι βελτίωσης και ανάπτυξης των δυνατοτήτων και ικανοτήτων, που στηρίζεται σε βαθιά αυτογνωσία, την οποία οφείλει ο καθένας μας να φτάσει.

Το θέμα είναι να περάσουμε από το εγώ στο εμείς, όπως ακριβώς καλούμαστε σαν γονείς να πράξουμε παρακινούμενοι από τη φύση και από την φυσική αίσθηση της αγάπης που νιώθουμε ενστικτωδώς για το παιδί μας, πριν καν να έρθει στον κόσμο. Τα ένστικτα προστάζουν να ακολουθήσουμε το δρόμο της ευτυχίας, κάνοντάς μας να παραμερίζουμε τον κόπο και το μόχθο που απαιτείται για το μεγάλωμα αυτού του παιδιού. Το ίδιο το σχολείο έχει διπλό ρόλο στη μάθηση των νέων μελών, τη γνώση (ατομικά) αλλά και την κοινωνικοποίηση (ομαδικά), συμπεριλαμβάνοντας την άθληση και την τέχνη, αλλά και τις ξένες γλώσσες ώστε να μπορέσει να επικοινωνήσει με όσο περισσότερο κόσμο μπορεί.

Τα άτομα που φτάνουν στην αυτοπραγμάτωση έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:

• αποδέχονται τον εαυτό τους και τους άλλους, είναι δυνατόν να τους απασχολεί ο εαυτός τους αλλά αναγνωρίζουν τις ανάγκες και τις επιθυμίες των άλλων, προσφέροντας παράλληλα τη βοήθεια τους, αλλά θέτοντας και υγιή όρια
• έχουν την ικανότητα να προσαρμόζονται στη μοναδικότητα των ανθρώπων και των καταστάσεων παρά να έχουν μια μηχανική και στερεότυπη συμπεριφορά και είναι σε θέση να δημιουργήσουν στενές σχέσεις και βαθιά πραγματικά σχέσεις έστω και με λίγα ξεχωριστά άτομα, ανεξαρτήτως εσωστρεφούς ή εξωστρεφούς προσωπικότητας
• μπορούν να είναι αυθόρμητοι και δημιουργικοί και έχουν τη δυνατότητα να αντιστέκονται στη συμβατικότητα και να επιβάλλονται παρά τις αντιξοότητες που θα συναντήσουν από τους γύρω τους, ενώ παράλληλα ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της πραγματικότητας του εδώ και τώρα, για ένα καλύτερο αύριο.
• Και βέβαια το κυριότερο, είναι ευτυχισμένα και υγιή!

Σκεφτείτε, τι είναι αυτό που σας κάνει ευτυχισμένους,  ο δικός σας στόχος στη ζωή ποιος είναι, ποιες ανάγκες δικές σας θα πρέπει να καλύψετε ώστε να να τον πραγματοποιήσετε, και ποιες αξίες μέσα σας πρέπει να προσεγγίσετε ώστε να πείτε, εγώ αυτό είμαι, είμαι το σύνολο του εγώ και του εμείς με τα δικά μου θέλω και όχι των άλλων τα πρέπει.

* Φλώρα Μυρσαλιώτου

Μέντορας Ψυχολόγος Καποδιστριακού Πανεπιστημίου

MA/Med/PSGRT/BA

email: flora.myrsaliotou@gmail.com

τηλ: 6948642842